İçindekiler
Ailelerin sık olarak şikayette ettikleri bir konuda çocuklarının uyku sırasında dişlerini gıcırdatmalarıdır. Hatta gündüz dahi çocuklarının dişlerini gıcırdattığını belirten aileler de bulunmaktadır. Her çocuk süt dişlenme döneminde, karışık dişlenme ve daimi dişlenme döneminde bir süre dişlerini gıcırdatmaları normaldir. Bu masum diş gıcırdatmaların sonucu bilhassa süt köpek dişleri ve kesici dişlerde hafif aşınmaların görülmesi normaldir. Çocukların % 20’inde ise diş gıcırdatma ya da diş sıkma alışkanlıkları ciddi boyutlarda görülebilir. Bunun sonucunda dişlerde aşınmalar, yüz kaslarında ağrı, baş-boyun ve kulak ağrıları ve çene ekleminde ağrılar görülebilir. Küçük yaşlarda bu konuyla ilgili koruyucu tedaviler yapılmaz ise; henüz büyüme-gelişmesi devam eden çocuklarda hem dişlerde hem de çene ekleminde kalıcı hasarlar oluşabilir.
Diş Gıcırdatmanın Nedeni Nedir?
Bu güne kadar yapılmış çalışmalarda net bir neden bulunamamıştır. Genellikle birkaç etkenin bir araya gelmesiyle bruksizmin olduğu düşünülmektedir. Yapılan çalışmalarda lokal, sistematik ve psikolojik etkenler olduğu düşünülmektedir.
Diş Gıcırdatmanın Lokal Nedenleri
Dişlerdeki kapanış ilişkilerindeki düzensizlikler, erken dişsel temaslar ya da yüksek yapılmış bir dolgu olabilir.
Diş Gıcırdatmanın Sistematik Nedenleri
Yetersiz beslenme, bağırsak parazitleri, alerji ve endokrin sorunlulukluları olabilir. Eğer bağırsaklar dolu ise, gerginleşen bağırsak duvarından kalkan uyarılar beyinde sindirim kanalının faaliyetini başlatır. Bağırsak kasılması artar, sindirim enzimleri salgılanır, mide asidi artar, tükürük akışı artar, çiğneme kasları kasılır ya da daha basit kasılır hale gelir. Bunun sonucunda diş gıcırdatma olabilir.
Sinüzit nedeniyle burun akıntısı olan bir hastanın nazofarenks ve orofarenksine sürekli olarak uyarı geliyor demektir. Bu durumda da çocuk dişlerini gıcırdatabilir.
Çocuklarda bunun dışında diş sürmesi de diş gıcırdatma nedeni olabilir. Sürtme sırasında diş etinde bir baskı oluşur ve bazı biyo-kimyasal salgılar bu sırada salgılanır. Bunun sonucunda bu maddeler çevre dokulardaki sinirleri uyararak çiğneme kaslarını uyarır ve istemsiz çene kasılmaları yani diş gıcırdatmaları oluşabilir.
Psikolojik etkenler ise günlük gerilimlere bağlı ya da şahsi sorunlar başlıkları altında toplanabilir. Ayrıca emosyonel gerilim, kuvvetli pişmanlık, obsesyon, uykusuzluk, her türlü gerginlik hali ve kıskançlık gibi durumlar da diş gıcırdatmaya neden olabilir.
Diş Gıcırdatmanın Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır?
Çocuklarda bruksizmin tedavisinde ilk önce palyatif yani kolay çözümler düşünülmelidir. Öncelikle pedodontist-çocuk-aile üçgeninde konuşularak diş gıcırdatma sıklığı ve şiddeti ile ilgili ayrıntılı bilgi alınmalıdır. Daha sonra ağız içi muayene yapılarak dişlerdeki aşınmaların durumları sürekli olarak kontrol edilmelidir. Eğer dişlerde aşırı aşınmalar varsa bu bölgelerin tedavi edilmesi mutlaka gereklidir.
Ayrıca dişlerin kapanış ilişkisi kontrol edilerek sorun varsa bunlar kolay aşındırmalarla dengelenmeli ve mutlaka düzeltilmelidir. Eğer bu yöntemler yarar etmiyorsa kolay ağız içi apereyler yapılarak problem ortadan giderilmeye çalışılmalıdır. Bu arada çocuk hekimine danışılarak çocukta yukarıda saydığımız bağırsak paraziti ya da diğer sistemik etkenlerin varlığının olup olmadığı araştırılmalıdır.